Doanh Nghiệp Cần Làm Gì Trước Các Quy Định Kế Toán, Thuế Mới?

Trước làn sóng thay đổi mạnh mẽ về chính sách kế toán và thuế trong năm 2025, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đang đối mặt với áp lực phải cập nhật, điều chỉnh và thích nghi kịp thời. Việc không nắm rõ các quy định kế toán thuế mới có thể dẫn đến sai sót trong lập báo cáo tài chính, kê khai thuế, thậm chí bị xử phạt hành chính.

Vậy doanh nghiệp cần làm gì để ứng phó với các thay đổi này một cách hiệu quả, đúng luật mà vẫn tối ưu chi phí vận hành? Bài viết sau Kế toán Lê Ánh sẽ giúp bạn nắm bắt nhanh các quy định kế toán, thuế mới nhất và đưa ra hướng xử lý phù hợp cho từng doanh nghiệp.

I. Quy Định Kế Toán, Thuế Mới Doanh Nghiệp Cần Biết

Từ năm 2025, doanh nghiệp tại Việt Nam cần cập nhật những quy định quan trọng về thuế và kế toán dưới đây:

1. Thay đổi về thuế giá trị gia tăng (GTGT)

Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 chính thức áp dụng từ 01/07/2025, điều chỉnh đối tượng không chịu thuế, nguyên tắc xác định giá tính thuế nhập khẩu, bổ sung hoàn thuế và điều kiện khấu trừ đầu vào.
Kèm theo Nghị quyết số 204/2025/QH15, mức thuế suất GTGT 10% được giảm xuống còn 8% (trừ một số lĩnh vực), áp dụng từ 01/07/2025 đến 31/12/2026.

2. Quy định kê khai, nộp thuế từ hoạt động thương mại điện tử

Từ 01/07/2025, sàn TMĐT có trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế GTGT/TNCN thay cho cá nhân/hộ kinh doanh: 1% cho hàng hóa, 5% cho dịch vụ, 3% cho vận tải… theo Nghị định 117/2025/NĐ-CP.

3. Định danh số thay mã số thuế và quản trị tài khoản điện tử

Từ 01/07/2025, số CCCD/định danh cá nhân sẽ thay thế mã số thuế cá nhân, theo Thông tư 86/2024/TT-BTC.
Doanh nghiệp phải cập nhật sang tài khoản định danh điện tử (VNeID) để thực hiện thủ tục từ ngày 01/07/2025.

4. Gia hạn nộp thuế, hóa đơn điện tử và chứng từ

Nghị định 82/2025/NĐ-CP cho phép gia hạn nộp GTGT, TNDN, TNCN và tiền thuê đất trong năm 2025.
Thông tư 32/2025/TT‑BTC cập nhật hướng dẫn hóa đơn điện tử (thay thế TT 78), bao gồm việc điều chỉnh, thay thế hóa đơn và hóa đơn thương mại điện tử.

II. Những Rủi Ro Doanh Nghiệp Có Thể Gặp Phải Nếu Không Cập Nhật

1. Bị xử phạt hành chính do sai phạm

Khi không cập nhật kịp thời quy định mới, doanh nghiệp dễ thực hiện sai các thủ tục kê khai, lập hóa đơn, nộp thuế... Dù là lỗi không cố ý, nhưng theo quy định hiện hành, vi phạm hành chính về thuế và hóa đơn đều bị xử phạt bằng tiền, thậm chí bị truy thu thuế và tính lãi chậm nộp.

Những lỗi tưởng nhỏ như sử dụng sai định dạng hóa đơn điện tử, khai sai thuế suất GTGT cũng có thể khiến doanh nghiệp bị kiểm tra, thanh tra đột xuất.

2. Rủi ro trong lập báo cáo tài chính và quyết toán thuế

Kế toán không nắm rõ các quy định mới dễ áp dụng sai chính sách trong hạch toán, dẫn đến lập báo cáo tài chính sai số liệu, ghi nhận sai thuế phải nộp hoặc bỏ sót nghĩa vụ thuế. Và ảnh hưởng đến độ tin cậy của báo cáo mà còn khiến doanh nghiệp gặp rắc rối trong kỳ quyết toán thuế – đặc biệt khi bị truy thu, xử lý hành vi kê khai sai.

3. Mất cơ hội được hưởng ưu đãi thuế và hỗ trợ từ nhà nước

Nhiều chính sách mới mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp như: giảm thuế GTGT, gia hạn nộp thuế, hỗ trợ tài chính sau dịch, v.v.

Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp không cập nhật kịp thời hoặc không đáp ứng đúng điều kiện, sẽ bỏ lỡ cơ hội được hưởng ưu đãi.

Trong một số trường hợp, doanh nghiệp đã đủ điều kiện nhưng do sai sót khi lập hồ sơ nên không được xét duyệt.

III. Doanh Nghiệp Cần Làm Gì Để Đáp Ứng Kịp Thời Các Quy Định Mới?

1. Rà soát lại sổ sách kế toán và chính sách kế toán nội bộ

Doanh nghiệp cần kiểm tra lại toàn bộ hệ thống sổ sách, định khoản, các quy trình ghi nhận doanh thu – chi phí, trích lập dự phòng, v.v. Đồng thời đối chiếu với các quy định mới nhất để kịp thời điều chỉnh các chính sách kế toán nội bộ sao cho phù hợp, tránh mâu thuẫn với chuẩn mực hiện hành.

2. Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho bộ phận kế toán – thuế

Cập nhật kiến thức không chỉ là việc của kế toán trưởng mà còn cần lan tỏa đến toàn bộ bộ phận kế toán và người làm thuế. Doanh nghiệp nên tổ chức các buổi đào tạo nội bộ hoặc tham gia lớp bồi dưỡng chuyên sâu để nắm rõ các thay đổi về: thuế GTGT, hóa đơn điện tử, kê khai quyết toán, định danh cá nhân, v.v.

3. Áp dụng phần mềm kế toán đạt chuẩn

Sử dụng phần mềm kế toán không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo chính xác – nhanh chóng – đúng định dạng dữ liệu theo chuẩn cơ quan thuế. Doanh nghiệp cần kiểm tra lại phần mềm kế toán hiện tại đã đáp ứng thông tư mới hay chưa, có tích hợp hóa đơn điện tử, báo cáo định dạng XML, kết nối cổng thuế điện tử hay không.

4. Chuẩn hóa quy trình lập, lưu trữ và ký chứng từ

Các sai sót trong việc lập – ký – lưu chứng từ điện tử hiện nay là nguyên nhân dẫn đến nhiều vi phạm hành chính. Doanh nghiệp cần thiết lập quy trình thống nhất từ khâu lập chứng từ (kế toán), ký số (người đại diện), lưu trữ điện tử, đến nộp báo cáo. Đồng thời cần định kỳ kiểm tra hệ thống lưu trữ dữ liệu để đảm bảo đầy đủ, dễ tra cứu và an toàn bảo mật.
IV. Giải Pháp Công Nghệ Hỗ Trợ Tuân Thủ Kế Toán, Thuế

1. Chuyển đổi số trong quản lý kế toán

Doanh nghiệp cần từng bước chuyển đổi từ mô hình quản lý kế toán truyền thống sang môi trường số.

Số hóa chứng từ và quy trình kế toán.
Tự động hóa các nghiệp vụ định kỳ như hạch toán, khấu hao, phân bổ chi phí, báo cáo.
Quản lý dữ liệu tập trung, truy cập dễ dàng mọi lúc, mọi nơi.

Việc chuyển đổi số giúp giảm rủi ro thao tác thủ công, đồng thời tạo ra hệ thống kế toán linh hoạt và đáp ứng nhanh các yêu cầu từ cơ quan quản lý thuế.

2. Hệ thống hóa hóa đơn điện tử và lưu trữ chứng từ số

Hóa đơn điện tử giờ đây là yêu cầu bắt buộc. Doanh nghiệp cần:

Triển khai phần mềm hóa đơn điện tử đạt chuẩn theo Thông tư 32/2025/TT‑BTC. 
Tích hợp quy trình ký số – phát hành – gửi hóa đơn tự động.
Lưu trữ hóa đơn, chứng từ số theo đúng thời gian quy định, đảm bảo an toàn và dễ tra cứu.

3. Ứng dụng phần mềm hỗ trợ kê khai và lập báo cáo

Các công cụ như HTKK, eTax, phần mềm kế toán chuyên dụng (MISA, FAST, Bravo...) đang ngày càng phổ biến và không thể thiếu trong doanh nghiệp hiện đại. Những phần mềm này hỗ trợ:

Tự động lập và nộp tờ khai thuế đúng định dạng.
Theo dõi tình hình thuế, hóa đơn, tài sản, công nợ dễ dàng.
Lập báo cáo tài chính đầy đủ, chính xác, kết nối trực tiếp với hệ thống thuế điện tử.

Sử dụng phần mềm đúng chuẩn là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu về định danh, dữ liệu và truy xuất minh bạch theo các văn bản pháp luật mới.

V. Lời Khuyên Từ Chuyên Gia: Doanh Nghiệp Nên Bắt Đầu Từ Đâu?

1. Ưu tiên những việc cần làm ngay

Không nên cố làm tất cả cùng lúc. Thay vào đó, doanh nghiệp nên phân loại công việc theo mức độ ảnh hưởng và khả năng triển khai:

Việc cần làm ngay: cập nhật phần mềm kế toán – hóa đơn điện tử, rà soát dữ liệu mã số thuế/định danh cá nhân, lập kế hoạch đào tạo nhân sự.
Việc cần làm trong quý tới: điều chỉnh chính sách kế toán, ban hành quy trình ký – lưu chứng từ số, cập nhật biểu mẫu theo thông tư mới.
Việc duy trì lâu dài: thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ, lưu trữ dữ liệu điện tử, phối hợp định kỳ với đơn vị kiểm toán/thuế.

Việc chia nhỏ và ưu tiên theo giai đoạn sẽ giúp doanh nghiệp tránh bị quá tải và dễ kiểm soát tiến độ.

2. Chọn đơn vị đồng hành đáng tin cậy

Thay vì tự xử lý mọi thứ, doanh nghiệp nên hợp tác với các đơn vị đào tạo hoặc tư vấn kế toán – thuế uy tín, có kinh nghiệm thực chiến và am hiểu luật mới. 
Những đơn vị này có thể hỗ trợ:

Tư vấn chính sách phù hợp với mô hình kinh doanh.
Hướng dẫn rà soát – điều chỉnh hồ sơ kế toán, thuế.
Đào tạo kế toán viên theo thực tế từng ngành.

Một số đơn vị nổi bật có thể kể đến như: Trung tâm Kế toán Lê Ánh, các hãng kiểm toán độc lập, hoặc chuyên gia thuế có chứng chỉ hành nghề.

3. Kết hợp tư duy tuân thủ và quản trị tài chính

Thực hiện đúng quy định pháp luật là nền tảng, nhưng doanh nghiệp cũng nên hướng đến tư duy quản trị: hiểu – phân tích – tối ưu báo cáo tài chính để phục vụ chiến lược kinh doanh.

Tuân thủ không chỉ để “tránh phạt” mà còn để:

Tăng tính minh bạch khi gọi vốn, xin vay ngân hàng.
Kiểm soát chi phí – dòng tiền tốt hơn.
Định vị doanh nghiệp là đơn vị chuyên nghiệp, đáng tin cậy trong mắt đối tác và nhà đầu tư.

Cập nhật và thích ứng kịp thời với các quy định kế toán, thuế mới không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, tránh rủi ro xử phạt mà còn tối ưu chi phí, nâng cao năng lực quản trị tài chính. Chủ động rà soát, đào tạo, ứng dụng công nghệ và chọn đơn vị đồng hành uy tín sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp vững vàng trước những thay đổi liên tục của chính sách.